Każdy pacjent po radio lub chemioterapii dobrze wie, z jakimi dolegliwościami musi się zmagać na co dzień: wymioty, odruch wymiotny, mdłości to najczęstsze skutki uboczne terapii. Jak im zaradzić, jak je minimalizować? Nie ma jednej złotej rady i na każdego podziała zapewne w innym stopniu ale warto próbować łagodzić objawy i poprawiać swój komfort życia podczas terapii.

Najważniejsze zasady odżywiania po radioterapii i chemioterapii:

  • spożywaj lekkie pożywienie podzielone na wiele małych posiłków,
  • jedz i pij powoli,
  • unikaj potraw bardzo słodkich, tłustych, wzdymających albo mocno pachnących,
  • unikaj zagęszczonych zup czy sosów,
  • wybieraj chłodne, lekko przyprawione potrawy,
  • suszone produkty spożywcze zawierają skrobię (krakersy, suchary, tosty), która zapobiega wymiotom,
  • korzystne są zimne napoje, oraz ssanie kostek lodu,
  • zastosuj odpowiednią dla Ciebie dietę.

Natomiast gdy występuje biegunka, wzdęcie, uczucie pełności, pamiętaj:

  • spożywaj jedzenie lekkie, nietłuste i ubogie w substancje balastowe (unikaj wtedy błonnika),wybieraj herbatę z kopru włoskiego, czarną lub zieloną, kleik ryżowy, zupę na bazie kleiku ryżowego, produkty z białej mąki, tarte jabłka pieczone, gotowane (bez skórki), banany,
  • przy nietolerancji laktozy, która często towarzyszy terapii unikaj wszystkich potraw, które ją zawierają; zrezygnuj z soków, kawy, napojów gazowanych, surówek, świeżych owoców, produktów pełnoziarnistych, orzechów, mleka, tłustych i smażonych potraw,

Co warto jeść przy biegunkach, wzdęciach i uczuciu pełności?

  • Banany – bogate w potas, którego ubywa z organizmu w trakcie wymiotów i biegunki. Banany zawierają również pektyny, które pomagają w zwalczaniu biegunki.
  • Ryż – kleik ryżowy, polecany w trakcie biegunki jako środek zapierający.
  • Jabłka – są rewelacyjnym źródłem pektyn, które mają pozytywny wpływ na łagodzenie biegunki –nasilają wchłanianie sodu i wody. Jabłka można dusić i zrobić z nich mus (można go też na przykład podać jako ryż z jabłkami).
  • Tosty – źródło sodu, kromka najlepiej z białego, lekkiego chleba. Omijamy ziarna. Tost najlepiej zjeść solo, bez żadnych dodatków w tej pierwszej, najgorszej fazie biegunki, w której powinniśmy oszczędzać żołądek i układ pokarmowy.

Nie można zapominać o właściwym nawodnieniu i obserwowaniu innych objawów, a w przypadkach trwających dłużej niż 24 godziny i przy zaostrzeniu objawów, koniecznie skonsultować się z lekarzem.

A gdy pojawi się zupełnie inny problem – zaparcia – co robić?

Przy zaparciach stosujemy dietę bogato błonnikową. Jej celem jest pobudzenie motoryki jelit, uregulowanie ich czynności bez stosowania środków farmakologicznych. Dieta ta jest modyfikacją żywienia ogólnego pacjenta. Modyfikacja ta polega na zwiększeniu ilości błonnika pokarmowego frakcji nierozpuszczalnych i płynów.

Najlepiej spożywać: kefir, maślanka, jogurt naturalny + otręby pszenne, warzywa gotowane (brokuł, kalafior),sok warzywne (+ oliwa, olej), suszone namoczone w wodzie śliwki, tarta marchew+ oliwa z oliwek, olej rzepakowy, morele suszone, figi, rodzynki, śliwki suszone, przed śniadaniem woda z miodem, pestki dyni, słonecznika, mix sałat z sosem winegret, z olejem, siemię lniane, otręby pszenne, żytnie, woda mineralna+ sok owocowy, warzywny, grube kasze-pęczak, kasza gryczana, jabłko, pomarańcze, śliwki, brzoskwinie, kapusta kiszona, ogórki kwaszone, pomidory, buraki ,papryka, seler, szpinak sałata, rabarbar, chłodne napoje i potrawy.

Co należy odstawić podczas diety po radioterapii lub chemioterapii?

  • Tytoń, alkohol, chemiczne dodatki do żywności – to czynniki ryzyka choroby nowotworowej.
  • Unikamy również: pleśnie zawarte w spleśniałych produktach, zbożowych, warzywach, owocach, orzechach, unikamy smażenia, pieczenia oraz produktów przypalonych, olejków aromatycznych znajdujących się w przyprawach korzennych. Spożywanie produktów słonych jak chipsy, prażynki, zupy proszku jest jak najbardziej niewskazane , unikać należy również produktów marynowanych, wędzonych, smażonych, pieczonych na tłuszczu. Niestety nadmiar tłuszczu (nadwaga) i cholesterolu to czynniki INICJUJĄCE ROZWÓJ NOWOTWORÓW, zwłaszcza przewodu pokarmowego.

Produkty i potrawy wskazane przy chemioterapii:

  • mięso chude – cielęcina, drób, indyk, królik, chuda wieprzowina szynka schab, polędwiczka,
  • warzywa liściaste, zielone: szpinak, sałata, pietruszka, marchew, dynia, seler, kabaczek, patison,
  • buraki gotowane, sok z buraków,
  • makarony,
  • koktajle mleczne, soki domowe,
  • galaretki mięsne, owocowe, budynie, kisiele, musy, zupy przecierane,
  • dania gotowane, lekkostrawne,
  • produkty dostarczające białka powinny znajdować się w każdym posiłku (mięso, ryby, mleko i przetwory mleczne, jaja),
  • warzywa i owoce (minimum 500g dziennie) połowa z nich powinna być w postaci świeżej, ale jeśli powoduje to jakieś dolegliwości,
  • produkty gotowane w wodzie, na parze, w folii, duszone bez etapu obsmażania,
  • produkty mało cukrowe, małosolne,
  • produkty świeże, ekologiczne, wysokiej jakości,
  • woda, delikatne soki owocowe typu malinowy, napary z ziół rumianek, melisa, koper,
  • delikatne, naturalne przyprawy: sok z cytryny, wanilia, cynamon, koper, zielona,
  • mleko i jego przetwory typu kefir, maślanka.

Potrawy, produkty niewskazane:

  • owoce i soki cytrusowe tj .grapefruit, pomarańcze, kiwi, mandarynki, granat,
  • pikantne, ostre przyprawy,
  • warzywa wzdymające (groch, kalafior, kapusta, brokuł, soczewica, cebula, czosnek),
  • fastfoody, potrawy z grilla na węglu drzewnym, mocno odymione,
  • produkty wędzone, peklowane,
  • z nadmiarem soli, cukru,
  • słodycze w dużych ilościach,
  • produkty nieświeże, nadpsute, z pleśnią,
  • tłuste, smażone, ciężkostrawne, wzdymające, ostre potrawy,
  • surowe mleko i jego przetwory tj. sery pleśniowe,
  • surowe warzywa i owoce (śliwki, wiśnie, czereśnie, truskawki, kiwi),
  • napoje gazowane, kolorowe,
  • zbyt duża ilość tłuszczu w diecie (wybierać chude produkty a do potraw dodawać niewielkie ilości oleju rzepakowego, lnianego lub oliwy z oliwek).

Co pić w trakcie chemioterapii?

Dieta w czasie chemioterapii musi zawierać dużo wody, ok. 2,5 l. Najczęstszy błąd, który przyczynia się do nasilenia skutków ubocznych, to brak odpowiedniej ilości wody w organizmie. Zalecane jest picie naparów z nagietka, rumianku, melisy, zielonej i białej herbaty, czarnej, słabej herbaty i rozwodnionych soków, napojów mlecznych fermentowanych.

Warto pić:

  • woda – lekko gazowana, najlepiej mineralizowana w magnez, wapń,
  • dodatki do wody –łyżka soku domowego np. z malin, limonka, sok z cytryny,
  • jeśli potrzebujesz wodę słodzić wybierz sok naturalny, miód naturalny, cukier brzozowy,
  • zielona i biała herbata z dodatkiem limonki, kurkumy, cytryny, goździka, cynamonu, imbiru,
  • czarna herbata słaba, herbata owocowa, miętowa,
  • napar z suszonych jagód, lipy, melisy, rumianku, melisy cytrynowej,
  • kawa zbożowa, kakao na wodzie,
  • soki owocowe i warzywne robione w domu np. z buraka.