PRAKTYCZNY PORADNIK DLA KAŻDEGO PACJENTA
Co to jest prehabilitacja i dlaczego jest tak ważna?
Większość z nas słyszała o rehabilitacji – czyli powrocie do zdrowia po operacji lub urazie. Ale czy wiesz, że do zabiegu również można się przygotować? I to w sposób, który realnie wpływa na powodzenie leczenia? Mówimy tu o prehabilitacji – procesie przygotowania pacjenta do planowanego leczenia operacyjnego, który ma na celu poprawę ogólnego stanu zdrowia fizycznego i psychicznego przed operacją.
Dlaczego warto?
Prehabilitacja to inwestycja w siebie.
Pacjenci lepiej przygotowani do zabiegu:
- szybciej wracają do sprawności,
- rzadziej doświadczają powikłań,
- krócej przebywają w szpitalu,
- mają większą motywację i mniejsze ryzyko depresji pooperacyjnej.
PRZYGOTOWANIE ŻYWIENIOWE DO OPERACJI
Znaczenie ruchu w prehabilitacji – dlaczego aktywność fizyczna przed operacją ma kluczowe znaczenie?
Ruch to kluczowy element prehabilitacji. Regularna, dostosowana do możliwości aktywność fizyczna wzmacnia mięśnie i stawy, poprawia wydolność układu krążeniowo-oddechowego, wspiera odporność i przyspiesza gojenie. Dzięki ćwiczeniom pacjent lepiej znosi operację, rzadziej doświadcza powikłań i szybciej wraca do sprawności. Ruch działa też kojąco na psychikę – zmniejsza stres i poprawia nastrój. W prehabilitacji nie chodzi o intensywny trening, ale o systematyczne, bezpieczne ćwiczenia dostosowane do stanu zdrowia.
ZALECENIA ESPEN – ŻYWIENIE PO OPERACJI
- Wczesne karmienie doustne jest preferowanym sposobem żywienia pacjentów poddawanych zabiegom chirurgicznym.
- Dieta doustna powinna być wdrażana w ciągu 24 godzin po zabiegu, jeśli stan zdrowia na to pozwala.
- Unikać głodzenia – zwiększa ryzyko niedożywień i powikłań.
- W przypadku ryzyka niedożywienia – zalecana żywność specjalnego przeznaczenia medycznego.
NIEDOŻYWIENIE – ZAGROŻENIE ŻYCIA
Niedożywienie to stan, w którym organizm nie otrzymuje wystarczającej ilości energii, białka lub innych składników odżywczych potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania. Może ono dotyczyć zarówno osób z niedowagą, jak i tych z prawidłową masą ciała, a nawet z nadwagą – kluczowe jest to, czy organizm ma to, czego potrzebuje, by się regenerować, walczyć z chorobą i utrzymać siły witalne.
Przyczyny niedożywienia:
- brak apetytu (np. w wyniku choroby),
- trudności z jedzeniem (np. problemy z przełykaniem, ból),
- złe wchłanianie składników odżywczych,
- nieodpowiednia dieta,
- zwiększone zapotrzebowanie organizmu (np. przed operacją, w chorobie nowotworowej),
- długotrwałe unikanie posiłków lub niedobory konkretnej grupy składników (np. białka).
Objawy niedożywienia:
- niezamierzona utrata masy ciała,
- osłabienie, brak energii,
- pogorszenie gojenia ran,
- spadek odporności (częste infekcje),
- zanik mięśni,
- pogorszenie samopoczucia psychicznego.
U pacjentów przygotowujących się do operacji niedożywienie znacząco zwiększa ryzyko powikłań, opóźnia gojenie i wydłuża czas rekonwalescencji. Dlatego ocena stanu odżywienia i ewentualne wsparcie dietetyczne są nieodłączną częścią skutecznej prehabilitacji.
Skutki niedożywienia:
- Osłabienie organizmu – brak energii, przewlekłe zmęczenie, spadek ogólnej wydolności.
- Utrata masy mięśniowej – prowadzi do osłabienia siły, gorszej sprawności fizycznej i większego ryzyka upadków.
- Wydłużone gojenie ran – niedobory składników odżywczych opóźniają procesy naprawcze w organizmie.
- Zwiększone ryzyko powikłań pooperacyjnych – takich jak infekcje, odleżyny, zaburzenia pracy narządów.
- Osłabiona odporność – organizm staje się bardziej podatny na infekcje i gorzej na nie reaguje.
- Pogorszenie funkcjonowania narządów – szczególnie serca, wątroby, nerek i układu pokarmowego.
- Zaburzenia koncentracji i nastroju – niedobory żywieniowe wpływają na funkcje poznawcze i psychiczne.
- Wydłużony czas rekonwalescencji – pacjent wolniej wraca do zdrowia po operacji lub leczeniu.
- Zwiększone ryzyko rehospitalizacji – częstsze nawroty do szpitala z powodu komplikacji.
ERAS – TO WARTO WIEDZIEĆ!
ERAS, czyli Enhanced Recovery After Surgery to protokół kompleksowej opieki okołooperacyjnej stworzony dla poprawy wyników leczenia pacjentów poddawanych zabiegom operacyjnym.
ERAS wymaga współpracy zespołu: chirurga, anestezjologa, dietetyka, fizjoterapeuty, pielęgniarki, psychologa oraz samego pacjenta, który staje się aktywnym uczestnikiem procesu leczenia.
Podsumowanie
Prehabilitacja to skuteczny sposób na lepsze przygotowanie organizmu do operacji. Regularna aktywność fizyczna, odpowiednio dobrana dieta, wczesne wsparcie żywieniowe i świadomość własnych potrzeb zdrowotnych mają bezpośredni wpływ na przebieg leczenia, mniejsze ryzyko powikłań i szybszy powrót do sprawności. Warto pamiętać, że każdy pacjent – niezależnie od wieku czy rodzaju zabiegu – może aktywnie uczestniczyć w swoim leczeniu, a odpowiednie przygotowanie to pierwszy krok do zdrowia.
Chcesz dowiedzieć się więcej i rozpocząć prehabilitację we właściwy sposób?
Pobierz nasz Praktyczny Poradnik i poznaj sprawdzone zalecenia, które pomogą Ci zadbać o siebie jeszcze przed operacją.
